ماده 10 قانون بیمه
ماده 10 قانون بیمه در واقع به قاعده نسبی پرداخت حق بیمه در مقابل دریافت خسارت اشاره دارد. یعنی اگر شما در تهیه بیمه‌نامه سرمایه کمتری از واقعیت را بیمه کنید، در زمان دریافت خسارت، به همان نسبت که کمتر حق‌بیمه پرداخت کرده‌اید، از خسارت شما کسر می‌گردد.
قانون بیمه در هر کشور یکی از اساسی‌ترین ارکان تنظیم روابط بین بیمه‌گر و بیمه‌گذار است. در ایران، قانون بیمه مصوب ۱۳۱۶، چارچوب اصلی این روابط را مشخص کرده است. یکی از مواد مهم این قانون، ماده ۱۰ است که به شرایط میزان اعلام سرمایه و پرداخت خسارت در قرارداد بیمه می‌پردازد. این ماده، ضمانت‌اجرای مهمی را برای صحت قراردادهای بیمه‌ای در نظر گرفته و تعیین می‌کند که در چه شرایطی قرارداد بیمه در زمان خسارت شامل موضوع ماده 10 قانون بیمه خواهد شد.
در این مقاله، به موضوع حسن‌نیت و چگونگی اعمال این ماده قانون بیمه، با ذکر مثالهایی از بیمه‌های مختلف پرداخته‌ایم.
لزوم حسن نیت در قراردادهای بیمه
یکی از اصول بنیادین در قراردادهای بیمه، اصل حسن‌نیت مطلق است. در اکثر قراردادهای حقوقی، اصل حسن نیت وجود دارد، اما در بیمه این اصل شدت بیشتری دارد، زیرا بیمه‌گر برای تعیین ریسک و محاسبه نرخ بیمه، به اطلاعاتی که بیمه‌گذار ارائه می‌دهد، اتکا می‌کند.
در صورتی که بیمه‌گذار اطلاعات نادرست یا ناقص ارائه دهد، بیمه‌گر ممکن است تصمیم اشتباهی درباره پذیرش یا رد بیمه‌نامه بگیرد یا ممکن است حق‌بیمه کمتری نسبت به ریسک واقعی موضوع بیمه تعیین کند. بنابراین، ماده ۱۰ تصریح می‌کند که عدم افشای اطلاعات یا ارائه اطلاعات خلاف واقع، باعث می‌شود شرکت بیمه در زمان پرداخت خسارت از قاعده نسبی استفاده کند.
با ذکر چند مثال در مورد بیمه‌های مختلف ماده 10 را بهتر متوجه خواهید شد.
در زمان خرید بیمه‌نامه دقت کنید که در زمان خسارت مشمول ماده 10 قانون بیمه نشوید
ماده 10 در بیمه‌های آتش‌سوزی
در بیمه‌های آتش‌سوزی حتما باید سرمایه را دقیق و معادل سرمایه روز اعلام کنید. این اظهار در سرمایه‌های شناور متفاوت است و باید بالاترین سرمایه را انتخاب کنید. مثلا انباری که همیشه در حال خروج و ورود کالا است و ممکن است بین یک تا ده میلیارد کالا در انبار باشد، سرمایه مورد بیمه شما باید ده میلیارد در بیمه‌نامه لحاظ شود. این کار باعث می‌شود در زمان خسارت با مشکل ماده 10 مواجه نشوید. حال با یک مثال خسارتی این ماده را در بیمه‌های آتش سوزی بیشتر برایتان توضیح می‌دهم:
مثال: فرض کنید یه مغازه که 10 میلیارد سرمایه دارد را با سرمایه 5 میلیارد بیمه کنید. مغازه آتش میگیرد و 5 میلیارد از سرمایه مغازه در آتش می‌سوزد. درست هست که بیمه‌نامه شما تا سقف 5 میلیارد پوشش دارد، ولی چون شما 50 درصد مغازه را بیمه کرده‌اید، شرکت بیمه هم معادل 50 درصد از خسارت، یعنی 2.5 میلیارد تومان خسارت را پرداخت می‌کند.
ماده 10 در بیمه بدنه خودرو
دز بیمه‌های بدنه، هم در زمان خرید بیمه‌نامه باید دقت کنید و هم در طول یکسال بیمه‌نامه باید مراقب باشید که هرگاه قیمت خودروی شما افزایش یافت با یک الحاقیه قیمت ماشین خود را افزایش دهید. البته در بیمه‌های بدنه کلوزی وجود دارد که شما با خرید این کلوز، زمانی که قیمت خودرو افزایش پیدا می‌کند، دیگر نیازی به افزایش سرمایه ندارید و در زمان خسارت تعهدات شرکت بیمه به روز انجام می‌شود.
مثال: خودروی یک میلیارد تومانی را همان یک میلیارد تومان بیمه بدنه کرده‌اید. متاسفانه تصادف می‌کنید و 400 میلیون تومان به خودرو خسارت وارد شده است. در زمان تصادف خودرو شما افزایش قیمت داشته و قیمت روز خودروی شما یک و میلیارد تومان شده است. اگر پوشش نوسانات قیمت خودرو را داشته باشید که خسارت بدون اعمال ماده 10 پرداخت می‌گردد. ولی اگر این پوشش را نداشته باشید، مشمول ماده 10 قانون بیمه خواهید شد و 33 درصد از خسارت معادل 132 میلیون تومان از خسارت به شما پرداخت نخواهد شد. کل مبلغ خسارت پرداختی شرکت بیمه به شما 268 میلیون تومان خواهد بود.
ماده 10 در بیمه‌های مسئولیت
یکی از فنی‌ترین بیمه‌نامه‌ها، بیمه‌های مسئولیت می‌باشند که معمولا با اشتباهات زیادی صادر می‌شوند و مشمول ماده 10 قانون بیمه می‌شوند. اشتباه در انتخاب نوع فعالیت، اشتباه در ضریب نیروی کار (تعداد کارگران) و اشتباهات دیگر که بیمه‌گر را مجبور به اعمال ماده 10 قانون بیمه در زمان پرداخت خسارت می‌کند. البته که این اشتباهات گاهی سهوا و گاهی اوقات برای پائین‌آوردن حق‌بیمه اتفاق می‌افتد. به عنوان مثال برای کاهش حق‌بیمه، تعداد کارگران را کمتر اعلام می‌کنند و این موضوع در زمان خسارت شرکت بیمه را مجبور به استفاده از ماده 10 می‌کند.
مثال: تعداد کارگران یک واحد تولیدی 100 نفر است. این کارگاه تولیدی در زمان تهیه بیمه‌نامه مسئولیت کارفرما در قبال کارگران، تعداد نیروی خود را 50 نفر اعلام می‌کند. یکی از کارگران در حین کار دچار صانحه شده و فوت می‌کند. دیه این کار گر در ماه‌های حرام بوده و مبلغ آن یک‌میلیاردوششصد میلیون تومان است. شرکت بیمه به خاطر اظهار نادرست تعداد کارگران، فقط 800 میلیون از خسارت را پرداخت می‌کند و الباقی خسارت که مبلغ 800 مبلیون تومان هست را خود کارفرما باید پرداخت کند.
نتیجه‌گیری
ماده ۱۰ قانون بیمه ایران، یکی از مهم‌ترین مقررات در حوزه بیمه است که اصل حسن نیت را در قراردادهای بیمه‌ای الزامی می‌کند. این ماده، با اعمال قاعده نسبی بیمه‌گران را در برابر سوءاستفاده‌های عمدی و عمدتا غیرعمدی بیمه‌گذاران محافظت می‌کند و از صدور بیمه‌نامه‌های ناقص جلوگیری می‌کند.
برای جلوگیری از مشکلات ناشی از اجرای این ماده، بیمه‌گذاران باید تمامی اطلاعات مربوط به موضوع بیمه را به‌طور صحیح و کامل افشا کنند و در مقابل، بیمه‌گران نیز باید سیستم‌های دقیق‌تری برای ارزیابی صحت اطلاعات بیمه‌گذاران ایجاد نمایند.
با توجه به اهمیت این ماده، پیشنهاد می‌شود که در زمان تهیه این بیمه‌نامه از مشاوران فنی و باسابقه استفاده گردد و یک بیمه‌نامه کامل و باکیفیت خریداری شود. خرید بیمه‌نامه باکیفیت و بدون نقص شما را در زمان حوادث و خسارت کمک خواهد کرد.
جهت مشاوره صدور انواع بیمه‌نامه باکیفیت و یا مشاوره دریافت خسارت، با شماره‌های 02188980301 – 02188980390 – 09125466375 تماس حاصل بفرمائید.
